Hoe werkt een aandeel?
Dit artikel is onderdeel van: Aandelen gepubliceerd op: 11/02/2021
Een aandeel vertegenwoordigt een deel van het eigendom van een bedrijf. Via een aandeel krijgt de aandeelhouder een aantal rechten, en daarom heeft een aandeel een bepaalde waarde.
Inhoud: Hoe werkt een aandeel
Wanneer iemand een aandeel heeft op koopt in een bedrijf, is hij of zij daardoor mede-eigenaar van een gedeelte van het betreffende bedrijf. Als er bijvoorbeeld door het bedrijf 100 aandelen zijn uitgegeven en je bent in het bezit van 5 van die aandelen, dan ben je voor 5% eigenaar. Wanneer je een aandeel bezit krijg je dus ook rechten in het bedrijf.
Vroeger waren aandelen ook echt stukken papier. Er werden ook wel, om het eenvoudiger te maken om de aandelen te kopen of verkopen, documenten uitgegeven die bijvoorbeeld 5 of 10 aandelen vertegenwoordigen. Op deze documenten stond dat een persoon die het papier kon laten zien de mogelijkheden van dat aandeel kon gebruiken. Daarom worden deze documenten "aandelen aan toonder" genoemd. Tonen betekent immers: laten zien.
Tegenwoordig worden de aandelen in computersystemen van onder andere banken geregistreerd. Daardoor is het nu ook mogelijk om een stukje van een aandeel te kopen.
Stemrecht
Zoals eerder is genoemd heb je bepaalde rechten wanneer je een aandeel bezit. Zo’n recht is bij voorbeeld het stemrecht. Elke aandeelhouder heeft stemrecht in een vergadering van aandeelhouders. Voor elk aandeel heeft de aandeelhouder 1 stem. Als er bijvoorbeeld 100 aandelen zijn en iemand is eigenaar van 30 aandelen, dan heeft hij ook 30 stemmen.
Als iemand een voorstel heeft waar de aandeelhouders over moeten stemmen, dan geldt: de meeste stemmen gelden. Als er meer stemmen voor het voorstel zijn dan tegen, dan is het voorstel aangenomen. Onderwerpen waarover gestemd moet worden kunnen bijvoorbeeld zijn: een wijziging van de statuten van het bedrijf, de uitkering van het dividend, het vaststellen van het jaarverslag of een fusie of overname.
Een aandeelhouder mag de aandelen ook weer verkopen. Als het bedrijf dat de aandelen heeft uitgegeven een Besloten Vennootschap is (BV), moeten de aandelen die verkocht worden eerst worden aangeboden aan de andere aandeelhouders. Maar in het geval van een Naamloze Vennootschap (NV) mag de aandeelhouder de aandelen aan iedereen verkopen, tenzij daarover in de statuten of in andere contracten afwijkende afspraken zijn gemaakt. Wanneer je het aandeel wilt verkopen moet je rekening houden met de koers van het betreffende aandeel. Deze koers kan elke dag wijzigen en de waarde word bepaald door drie belangrijke situaties:
Hoe werkt de waarde van een aandeel bij uitgifte?
Wanneer een bedrijf voor het eerst aandelen gaat uitgeven, dan moet het bepalen wat elk aandeel kost. Eerst zal de bedrijfsleiding zo goed mogelijk vaststellen hoeveel het hele bedrijf waard is. De totale waarde van het bedrijf wordt gedeeld door het aantal uit te geven aandelen. De uitkomst is de prijs van een aandeel in dat bedrijf.
De bedrijfsleiding maakt die prijs (de uitgiftekoers of emissiekoers) bekend, en geeft ook een brochure uit waarin wordt uitgelegd wat voor soort bedrijf het is, wat de bezittingen en de schulden van het bedrijf zijn en hoe het gaat met het bedrijf. Mensen die van plan zijn het aandeel te kopen kunnen er zo achter komen waar ze hun geld aan uitgeven. Het is verplicht om de informatie in de brochure (officieel heet dat een prospectus) te laten controleren door een accountant, zodat het zeker is dat de informatie klopt, en dat er niets is weggelaten.
Bij de bekendmaking van de prijs wordt ook een datum bekend gemaakt. Tot die datum kunnen mensen aangeven dat ze aandelen van het bedrijf willen kopen, en ook hoeveel. Op de einddatum worden alle verzoeken om aandelen opgeteld. Soms komt het voor dat de mensen meer aandelen willen kopen dan er beschikbaar zijn. Dan krijgt iedereen wat minder aandelen.
Het bedrijf deelt aan elke kandidaat mee hoeveel aandelen hij of zij kan kopen. De koper moet dan het geld betalen en wordt daardoor aandeelhouder en mede-eigenaar van het bedrijf.
Hoe werkt de waarde van een aandeel op de beurs?
Iemand die aandelen heeft maar ze wil verkopen kan naar een speciale markt gaan waar aandelen verhandeld worden. Dat is de effectenbeurs. Effecten is een verzamelnaam voor allerlei soorten beleggingen, waaronder aandelen. De aandeelhouder laat daar weten welke aandelen hij wil verkopen, en welke prijs ervoor gevraagd wordt.
Iemand anders die aandelen wil kopen gaat ook naar de effectenbeurs. Zij geeft aan dat ze aandelen van een bepaald bedrijf wil kopen, en hoeveel ze bereid is daarvoor te betalen (per stuk).
De koper en de verkoper onderhandelen tot ze overeenstemming hebben bereikt over de koers van het te verhandelen aandeel. Ze maken een inschatting van wat de waarde van het aandeel is op basis van de economische ontwikkelingen in de branche, het land en de wereld, maar ook op basis van prestaties van het bedrijf. Is er veel winst gemaakt of is zijn de bedrijfsresultaten gekrompen.
Zodra de koper en de verkoper het eens zijn over de prijs worden de aandelen overgedragen en betaalt de koper aan de verkoper de prijs per aandeel vermenigvuldigd met het aantal aandelen. De overeengekomen prijs wordt bekend waardoor andere mensen die het aandeel ook hebben of het willen kopen er achter komen wat dat aandeel "op de beurs" waard is.
Hoe werkt de waarde van een aandeel bij faillissement?
Als een bedrijf geen winst meer maakt of zelfs verlies lijdt dan kan het uiteindelijk gebeuren dat de schulden van het bedrijf (geld dat het geleend heeft) hoger worden dan de bezittingen van het bedrijf (geld op de bank plus de waarde van de gebouwen, machines, voorraden, enzovoort). Als twee of meer externe geldeisers er geen vertrouwen meer in hebben dat het nog goed komt, kunnen zijn een faillissement aanvragen.
De directie van een failliet bedrijf wordt naar huis gestuurd en er komt een plaatsvervanger (curator) die gaat proberen om zoveel mogelijk geld te redden voor de schuldeisers.
De aandeelhouders hebben in het geval van een faillissement meestal pech. Als er na de verkoop de bezittingen van het bedrijf en het aflossen van de schulden nog een beetje geld overblijft, dan wordt dit gedeeld door het aantal uitstaande aandelen. Maar het bedrag dat per aandeel overblijft is meestal veel minder dan de koers die de belegger voor het aandeel heeft betaald bij aankoop.
Soms gebeurt het zelfs dat de bezittingen uiteindelijk minder waard zijn dan de schulden van het bedrijf. De waarde van het bedrijf is dan dus eigenlijk negatief geworden. In zo'n geval is er dus helemaal geen geld meer om de aandeelhouders terug te betalen. Maar een aandeelhouder hoeft nooit "bij te betalen". Het risico dat een aandeelhouder loopt door een aandeel te kopen is dus nooit groter dan het kwijtraken van het bedrag dat hij uitgeeft aan de aandelen.
Aandelen verkopen
Een aandeelhouder mag de aandelen ook weer verkopen. Als het bedrijf dat de aandelen heeft uitgegeven een Besloten Vennootschap is (een BV), moeten de aandelen die verkocht worden eerst worden aangeboden aan de andere aandeelhouders. Maar in het geval van een Naamloze Vennootschap (een NV) mag de aandeelhouder de aandelen aan iedereen verkopen (tenzij daarover in de statuten of in andere contracten afwijkende afspraken zijn gemaakt).
Hoe werkt een dividend?
Het geld dat de aandeelhouders hebben betaald voor de aandelen wordt door het bedrijf gebruikt om te investeren. Als het bedrijf aan het eind van een jaar winst heeft gemaakt, kan er besloten worden om deze winst (of een deel daarvan) uit te betalen aan de aandeelhouders.
Het bedrag dat wordt uitbetaald wordt dividend genoemd. Het wordt verdeeld over alle aandelen. Als er dus bijvoorbeeld € 650.000 aan dividend wordt uitgekeerd, en er zijn bijvoorbeeld 22 miljoen uitstaande aandelen, dan is het dividend per aandeel € 650.000 gedeeld door 22.000.000, dus 2,9545 eurocent.
Overigens is het niet zo dat een aandeelhouder moet 'bijbetalen' als het bedrijf geen winst maar verlies maakt.
Waarschuwing: Ga niet verder als...
... je extra inkomsten wil genereren met beleggen of valuta's, cryto's of goud handelen.